Η πιο πράσινη πόλη στον κόσμο

Βρίσκεται στην μέση της Ερήμου στο Dubai!

Το Abu Dhabi και το Dubai είναι πόλεις που έχουμε συνδέσει στο μυαλό μας με πλούτο, καλοπέραση και πολύ, μα πολύ πετρέλαιο. Ωστόσο τον τελευταίο καιρό φαίνεται να έχει ξεκινήσει ένα νέο project με σκοπό να δημιουργηθεί η πιο πράσινη πόλη στον κόσμο σε απόσταση αναπνοής από το Abu Dhabi.

Η πόλη που θα δημιουργηθεί θα έχει το όνομα Masdar και αποτελεί έργο της εταιρείας Mubadala Development Company. Η ιδέα ξεκίνησε το 2006 και πρόκειται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2015.

Η πόλη θα είναι η έδρα του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας καθώς και η βάση πολλών ενεργειακών εταιρειών. Επίσης, στην πόλη θα φτιαχτεί ένα μεγάλο Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας, που θα είναι κέντρο για την ακαδημαϊκή έρευνα που σχετίζεται με εναλλακτικές πηγές ενέργειας, τις καθαρές τεχνολογίες και την ανάπτυξη βιώσιμων πόλεων.

Η πόλη θα διαθέτει ένα εξελιγμένο παραδοσιακό δίκτυο μαζικής μεταφοράς αλλά και μέσα μεταφοράς για γρήγορες μετακινήσεις μικρών γκρουπ ανθρώπων.

Κι αν αναρωτιέστε από πού θα παίρνει την ενέργεια που χρειάζεται μία τόσο «πράσινη» πόλη στη μέση της ερήμου, η απάντηση είναι η ηλιακή ενέργεια. Εκτός από τον ήλιο που αποτελεί την βασική πηγή, η πόλη θα τροφοδοτείται και από άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως είναι τα αιολικά πάρκα.

Οι πύργοι έχουν πάνω από 45 μέτρα ύψος και η δουλειά τους θα είναι να φέρνουν τον αέρα από ψηλά  προς το επίπεδο του εδάφους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η θερμοκρασία στην Masdar να είναι 20 βαθμούς Κελσίου πιο χαμηλή από τη θερμοκρασία της ερήμου.

Αν θέλετε να επισκεφτείτε την πράσινη πόλη θα πρέπει να το κάνετε οδικώς και τις ημέρες Κυριακή με Τετάρτη και τις ώρες 8.30 το πρωί με 4.30 το απόγευμα. H πόλη απέχει 17 χιλιόμετρα από το κέντρο του Abu Dhabi και έχει στοιχίσει πάνω από 22 δισεκατομμύρια.

Μάλιστα ο κ. Σγουρής Σγουρίδης, αναπληρωτής καθηγητής στο Masdar Institute of Science and Technology των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, είπε σχετικά με το θέμα αυτό σε πρόσφατη συνέντευξή του:

Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι το πιο φθηνό πράγμα που έχουμε. Διαπίστωσα με έκπληξη ότι, μέχρι και το 2010, η κατανάλωση βενζίνης ανά κάτοικο στην Ελλάδα ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στη Γερμανία και στη Γαλλία! Τα καύσιμα έχουν σημαντική συμβολή στο εξωτερικό χρέος της Ελλάδας, με πολύ μικρό παραγωγικό αποτέλεσμα. Μεταξύ αστείου και σοβαρού λέω ότι δεν θα θεωρήσω πως υπάρχει πραγματική κρίση στην Ελλάδα, αν δεν δω τον κόσμο να κυκλοφορεί με ποδήλατα…

Κατά τα λοιπά, πολύ μεγάλη σημασία στην έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης έχουν τα κτίρια. Στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε μαζούτ για τη θέρμανσή τους. Αυτά είναι πεταμένα λεφτά. Τα κτίριά μας θα μπορούσαν να είχαν χτιστεί με πολύ καλύτερη θερμική μόνωση, με βιοκλιματικα χαρακτηριστικά κοκ. Βέβαια, δεν μπορείς να πεις ότι θα ξαναχτίσεις την πόλη από την αρχή: μπορούμε όμως να προχωρήσουμε σε πιο εύκολες παρεμβάσεις, όπως οι μονώσεις των κτιρίων. Μάλιστα, πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να πείσουμε εύκολα τους εταίρους μας, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

Πιο συγκεκριμένα: Η Masdar ενώ βρίσκεται στη μέση της ερήμου, είναι μια πόλη μηδενικού ισοζυγίου ενέργειας, διοξειδίου του άνθρακα και απορριμμάτων. Το 2016 που προβλέπεται ότι θα ολοκληρωθεί, θα καταλαμβάνει έκταση 6 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ θα έχει 50.000 κατοίκους, 1.500 επιχειρήσεις και 40.000 καθημερινούς επισκέπτες.

Στόχος είναι η κατασκευή μιας πόλης που θα παρέχει υψηλά επίπεδα διαβίωσης με πολύ χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα, δημιουργώντας παράλληλα ένα πρότυπο για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να κατασκευάζονται οι σύγχρονες πόλεις. Από τη συνολική έκταση της πόλης οι κατοικίες θα καταλαμβάνουν το 30%, οι επιχειρήσεις το 24%, οι υπηρεσίες και οι μετακινήσεις το 19%, το 13% θα είναι εμπορικές χρήσεις και μικρές βιομηχανίες, το 8% θα καταλαμβάνουν οι χώροι πολιτισμικών χρήσεων και το 6% το ινστιτούτο επιστήμης και τεχνολογίας.

Ο σχεδιασμός της πόλης δανείζεται πολλά στοιχεία από την παραδοσιακή αραβική αρχιτεκτονική για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Ανάμεσα σε αυτά είναι ο έλεγχος και η αποφυγή της ηλιακής ακτινοβολίας και η εκμετάλλευση των δροσερών ανέμων, που επιτυγχάνεται μέσω του κατάλληλου προσανατολισμού και των στενών και σκιασμένων δρόμων. Η ροή των θερμών ανέμων που προέρχονται από την έρημο κατευθύνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να διέρχονται από τους κενούς χώρους πρασίνου για να μειώνεται η θερμοκρασία τους.

Εκτός όμως από τα μέτρα που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, εφαρμόζονται και ποικίλες τεχνικές με τη χρήση και αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών για τη δημιουργία θερμικής άνεσης στους χώρους κίνησης των πεζών, αλλά και για την επίτευξη της ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης. Επειδή το κλίμα στην περιοχή είναι ιδιαίτερα θερμό όλη τη διάρκεια του έτους, με μεγάλο ποσοστό ηλιοφάνειας, αποτελεί βασική προτεραιότητα του σχεδιασμού η αποφυγή της ηλιακής ακτινοβολίας. Επομένως, κατά τη διάρκεια της ημέρας χρησιμοποιούνται σκίαστρα στους δημόσιους χώρους για την αποφυγή της ηλιακής ακτινοβολίας, τα οποία κατά τη διάρκεια της νύχτας ανοίγουν για να επιτευχθεί φυσικός δροσισμός.

Το κέντρο της πόλης τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και κατά τη διάρκεια της νύχτας όποτε τα σκίαστρα κλείνουν για να επέλθει ο φυσικός αερισμός. Οι οροφές των κτιρίων είναι καλημένες με φωτοβολταϊκούς συλλέκτες που συμβάλλουν στην παραγωγή ενέργειας.

Στα κτίρια οι ειδικά σχεδιασμένες προσόψεις αποτρέπουν την ηλιακή ακτινοβολία και τη θερμότητα να εισέλθει στο εσωτερικό τους, αλλά επιτρέπουν το φυσικό φωτισμό και την οπτική επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον, μειώνοντας τόσο την ανάγκη για ψύξη όσο και για τεχνητό φωτισμό. Ταυτόχρονα, γίνεται προσπάθεια μείωσης της θερμικής τους μάζας, με τη χρήση κατάλληλων υλικών στο κέλυφος, έτσι ώστε να περιορίζεται η θερμότητα που αποθηκεύουν και να μειώνονται οι ενεργειακές τους απαιτήσεις. Παράλληλα, χρησιμοποιείται ενεργειακά αποδοτικός εξοπλισμός και φωτισμός, ενώ γίνεται και χρήση των παραδοσιακών πύργων, που σκοπεύουν στη διοχέτευση των δροσερών ανέμων στο εσωτερικό των κτιρίων, ενώ συμβάλλουν και στο φυσικό δροσισμό και αερισμό τους. Συστήματα μέτρησης της ενεργειακής κατανάλωσης παρέχουν δεδομένα για περαιτέρω βελτιώσεις καθώς και για έρευνα. Βέβαια, σε ένα έργο τέτοιο μεγέθους, δεν αρκεί μόνο το τελικό αποτέλεσμα να είναι αειφορικό, αλλά είναι απαραίτητο η κατασκευή να εμπεριέχει όσο το δυνατόν λιγότερη ενέργεια, χρησιμοποιώντας τους ελάχιστους φυσικούς πόρους και επιτυγχάνοντας τα ελάχιστα απορρίμματα.

βέλτιστος σχεδιασμός της πόλης και η χρήση σύγχρονων αποδοτικών τεχνολογιών σε συνδυασμό με την εκτεταμένη χρήση νερού στο επίπεδο του εδάφους συντελούν στην αύξηση της θερμικής άνεσης και τη μείωση της τοπικής θερμοκρασίας ως και 20°C σε σχέση με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Παράλληλα επιτυγχάνεται και σημαντική μείωση στην κατανάλωση ενέργειας, η οποία είναι 75% χαμηλότερη σε σχέση με μία πόλη αντίστοιχου μεγέθους και προέρχεται εξ ολοκλήρου από ανανεώσιμες μορφές. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ενέργειας παράγεται από την εκμετάλλευση της ηλιακής ακτινοβολίας, 42% από τη χρήση φωτοβολταϊκών πάνελ και 35% από χρήση συγκεντρωτικής ηλιακής ενέργειας. Συλλέκτες κενού σωλήνα που θα χρησιμοποιούνται κυρίως για την παραγωγή ζεστού νερού θα συνεισφέρουν κατά 15% στη συνολική κατανάλωση ενέργειας, ενώ το 8% θα προέρχεται από την εκμετάλλευση των απορριμμάτων. Ενδέχεται, ωστόσο, να χρησιμοποιηθεί και η γεωθερμική ενέργεια για την παραγωγή ζεστού νερού και για την ψύξη των εσωτερικών χώρων. Η ποσότητα ενέργειας που θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές κάθε χρόνο θα ξεπερνά τα 200 MWh, ενώ η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ηλιακών συλλεκτών θα παράγει πάνω από 170 MW ενέργειας κάθε χρόνο, δηλαδή 2,5 φορές περισσότερη από τη μεγαλύτερη εγκατάσταση που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Η ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές θα χρησιμοποιείται σε όλους τους τομείς, όπως για την ψύξη και αφύγρανση των εσωτερικών χώρων, τις μεταφορές και των ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό, ενώ η επιπλέον παραγόμενη ενέργεια θα διοχετεύονται στο δίκτυο.

Η Masdar αναμένεται να επιτύχει μηδενικές ετήσιες εκπομπές σε διοξειδίου του άνθρακα, σε αντίθεση με μία πόλη αντίστοιχου μεγέθους η οποία θα είχε ετήσιες εκπομπές 1,1 εκατομμύριο τόνους. Αυτό επιτυγχάνεται με καινοτομίες σε πολλούς τομείς. Ο κατάλληλος σχεδιασμός και η ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων θα επιφέρει μείωση 56% στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές 24%, η χρήση μέσων μαζικής μεταφορά που κινούνται με ηλεκτρισμό και ηλιακή ενέργεια 7%, η ανακύκλωση και η επανάχρηση υλικών 12%, ενώ το υπόλοιπο 1% του διοξειδίου του άνθρακα θα επαναχρησιμοποιείται.

Όσο αφορά τη διαχείριση των υδάτων δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση, καθώς η γεωγραφία της περιοχής καθίστα το νερό ως μια από τις πιο πολύτιμες πηγές των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, απαιτώντας μεγάλα ποσά ενέργειας για τα κατασταθεί κατάλληλο για χρήση και πόση. Στόχος είναι η μείωση της μέσης κατανάλωσης νερού από τα 500 λίτρα την ημέρα ανά κάτοικο που είναι αυτή τη στιγμή, στα 100 λίτρα. Για το λόγο αυτό η πόλη έχει σχεδιαστεί ώστε να ελαχιστοποιεί την κατανάλωση νερού και να μεγιστοποιεί την απόδοση των τεχνικών παραγωγής του. Αυτό επιτυγχάνεται με την επαναχρησιμοποίηση των ‘γκρι’ και ‘μαύρων’ νερών καθώς και του νερού της βροχής, το οποίο συλλέγεται, φιλτράρεται και τροφοδοτεί στη συνέχεια δευτερεύουσες λειτουργίες. Η χρήση τοπικών φυτών που δεν έχουν ανάγκη για μεγάλες ποσότητες νερού και η χρήση θαλασσινού νερού στις καλλιέργειες συντελούν στον ίδιο σκοπό. Στα κτίρια προωθείται η χρήση τουαλετών χαμηλής ροής νερού και αποδοτικού εξοπλισμού και πλυντηρίων που ελαχιστοποιούν και αυτά με τη σειρά τους την κατανάλωση νερού. Με τη συνδρομή όλων των παραπάνω, η Masdar χρειάζεται περίπου 60% λιγότερο νερό σε σχέση με μία συμβατική πόλη αντίστοιχου μεγέθους, μια μείωση που μεταφράζεται σε 12 εκατομμύρια λίτρα την ημέρα. Κάτι τέτοιο επιτυγχάνεται με την επαναχρησιμοποίηση του 80% των υδάτων, ενώ και η ενέργεια που απαιτείται για τη διαδικασία της αφαλάτωσης θα προέρχεται από ανανεώσιμες μορφές.

Η Masdar, επιπλέον, εφαρμόζει καινοτόμες τεχνικές και για τη διαχείριση και τον έλεγχο των απορριμμάτων, ένα τομέα που αποτελεί μια πρόκληση παγκοσμίως, καθώς τεράστιες ποσότητες καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Η στρατηγική που εφαρμόζεται περιλαμβάνει τη συγκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων, καθώς και την ενθάρρυνση τρόπων ζωής που προωθούν τη μείωση της κατανάλωσης, και κατά συνέπεια των απορριμμάτων που αυτή επιφέρει, έχοντας ως αποτέλεσμα την απουσία ανάγκης για υγειονομική ταφή. Εφόσον διασφαλιστεί ότι η κατασκευαστική, βιομηχανική και εμπορική διαδικασία εισάγει στο σύστημα όσο το δυνατόν λιγότερα απορρίμματα, στη συνέχεια είναι προγραμματισμένη η συλλογή και η ταξινόμηση τους σε ανακυκλώσιμα [50%], μη ανακυκλώσιμα [33%] και σε βιοπροϊόντα [17%]. Τα μη ανακυκλώσιμα βιομηχανικά απορρίμματα χρησιμοποιούνται είτε για την παραγωγή ενέργειας είτε επαναχρησιμοποιούνται, ενώ τα γεωργικά υποπροϊόντα κομποστοποιούνται. Ανάμεσα στα υλικά που επαναχρησιμοποιούνται είναι το ατσάλι, τα μεταλλικά και ξύλινα προϊόντα και τα μπάζα σκυροδέματος. Επομένως, η μείωση της κατανάλωσης και η ενίσχυση της επανάχρησης και της ανακύκλωσης των υλικών θα έχει ως αποτέλεσμα μέχρι το 2020 μόλις το 2% των απορριμμάτων να εξακολουθούν να καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, και με σκοπό αυτό το ποσοστό να μηδενιστεί στη συνέχεια.